شایع‌ترین شکایت
چند سالی ست که روز یازدهم اکتبر هر سال، مطابق با نوزدهم مهر ماه با عنوان روز جهانی درد شناخته می‌شود و توسط انجمن بین‌المللی مطالعه درد (IASP) شعاری برای هر سال تعیین می‌گردد تا موضوع مورد نظر، بیش از پیش مورد توجه پزشکان، صاحب نظران و دیگر تصمیم‌سازان عرصه طب قرار گیرد.
آنچه انجمن جهانی مطالعه درد به عنوان شعار سال 2019 برگزیده است، "سال جهانی مبارزه با درد در افراد بیش‌آسیب‌پذیر" است.
شاید بتوان درد را شایع‌ترین شکایت بیمارانی دانست که به پزشکان مراجعه می‌کنند. تقریبا هیچ انسانی نیست که در دوره‌ای از زندگی خود گونه‌ای از درد را تجربه نکرده باشد. دردها چه در موارد حاد و چه در موارد مزمن بر ابعاد گوناگون زندگی فردی و اجتماعی بیماران تاثیرات غیرقابل انکاری می‌گذارند. برای بسیاری از بیماران بی‌درد ساختن و توقف درک درد بزرگترین خدمتی ست که می‌توان ارزانی داشت. در این زمینه به ویژه دردهای مزمن بیش از دردهای حاد مورد توجه‌اند.
اما آنچه که شاید تا به امروز کمتر به آن توجه شده است، درد در افرادی ست که از نوعی کم‌توانی رنج می‌برند و به سبب آن ممکن است درد ایشان کمتر از دیگر بیماران مورد توجه قرار گیرد؛ حال آنکه وجود چنین وضعیتی خود توجهی بیش از معمول را می‌طلبد.
با شعار "2019 سال جهانی مبارزه با درد در افراد بیش‌آسیب‌پذیر" قرار است توجه ما به چند گروه از بیماران بیش از گذشته جلب شود؛
افراد مسن و کهنسالان، به ویژه آن‌هایی که دچار دمانس و زوال عقل هستند؛ نوزادان و کودکان کم سن و سال؛ افراد دچار اختلالات ذهنی و شناختی (غیر از دمانس) یا بیماران روانپزشکی؛ و نجات‌یافتگان از شکنجه‌ها و آزارهای جسمی
آنچه همه این گروه‌ها در آن مشترکند ناتوانی یا کم‌توانی بیمار است در برقراری ارتباط با درمانگر و بیان واقعی درد خود که نخستین گام در راه درازی ست که برای درمان درد به ویژه دردهای مزمن وجود دارد. از آنجا که درد یک یافته ذهنی و درونی ست و ارزیابی آن در بسیاری از موارد نیاز به همکاری بیمار دارد، پرداختن به درد و درمان‌های مورد نیاز در بیمارانی که به هر دلیل توانایی چندانی در برقراری ارتباط ندارند، دشوار است و نیاز به ملاحظات ویژه دارد.
با وجود آنکه درد همزاد بشر دانسته می‌شود و تاریخ پیدایش آن همزمان با آفرینش انسان است، اما مطالعات گسترده با تمرکز بر مکانیسم‌های پدید آورنده و شیوه‌های نوین درمان، سابقه‌ای طولانی در علم پزشکی امروز ندارند. از همین رو ست که سال گذشته یعنی سال 2018 میلادی با عنوان "آگاه‌سازی عمومی در مورد درد" شناخته شده بود و فعالیت‌های گسترده‌ای برای افزایش اطلاعات چه در جامعه پزشکی و چه در میان مردم عادی در سطح جهانی طی آن صورت پذیرفت که هم‌اکنون نیز ادامه دارد. در سال جاری نیز همه تلاش متخصصین درد چه در ایران و چه در دیگر کشورهای پیشرو در زمینه طب درد این خواهد بود که توجه همگان را به ملاحظات خاص تشخیص و درمان درد در آسیب‌پذیرترین گروه‌های بیماران معطوف سازند و شرایط ادامه زندگی را در این گروه از افراد به وضعیت طبیعی جامعه نزدیک‌تر کنند.
خوشبختانه وجود کلینیک‌های درد پیشرفته با مدیریت فلوشیپ‌های درد که عمدتا متخصصین بیهوشی دانش‌آموخته دوره‌های تحصیلات تکمیلی پس از تخصص در مراکز معتبر دانشگاهی هستند، این امکان را می‌دهد که هم‌وطنان بیمار ما به ویژه بیماران بیش‌آسیب‌پذیر، به‌سان جوامع مترقی آنچه از خدمات تخصصی و فوق تخصصی تشخیصی و درمانی نیاز دارند را در داخل کشور و تحت نظر متخصصین متبحر با بالاترین کیفیت و مطابق با استاندارهای جهانی دریافت کنند.
امید که هیچ بیماری در هیچ کجای دنیا به دلیل ناتوانی یا کم‌توانی و آسیب‌های وارد شده به وی محکوم به تحمل درد نباشد؛ ان شاءالله!
۱۳۹۸/۰۷/۲۱
